22 Νοεμβρίου 1940: Η Απελευθέρωση της Κορυτσάς στον Ελληνο-ιταλικό Πόλεμο

Μετά τη λήξη της πρώτης περιόδου του Ελληνοϊταλικού Πολέμου (13 Νοε. 1940) και την επιτυχή απόκρουση της ιταλικής εισβολής άρχισε η συνεχώς εντεινόμενη ελληνική αντεπίθεση για την απελευθέρωση των πόλεων της Βόρειας Ηπείρου.

Κατά την έναρξη της ελληνικής αντεπίθεσης εναντίον των Ιταλών στις 14 Νοεμβρίου 1940 το 65ο Σύνταγμα Πεζικού, ανήκε στη Χ Μεραρχία Πεζικού, η οποία υπό το Γ΄ Σώμα Στρατού συμμετείχε στην επιθετική ενέργεια προς Μοράβα – Κορυτσά. Στις 0630 της 14ης Νοεμβρίου, το 65ο Σύνταγμα  Πεζικού (μείον τάγμα), σε σύνδεσμο με τα τμήματα της ΙΧ Μεραρχίας που ενεργούσαν βορειότερα, επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στο βόρειο τομέα της Χ Μεραρχίας. Μέχρι τις 0800, κατέλαβε το χ. Βόζιγραδ εντός του βορειοηπειρωτικού εδάφους και μέχρι το μεσημέρι έφθασε μπροστά από το ύψ. 1259, όπου και καθηλώθηκε από τη σθεναρή αντίσταση των Ιταλών.

Τη νύκτα 14/15 Νοεμβρίου, το 65ο Σύνταγμα Πεζικού υπήχθη στη δύναμη του Αποσπάσματος, Συνταγματάρχη Μπεγέτη Ιωάννη, Διοικητή Πεζικού της ΙΧ Μεραρχίας. Το Απόσπασμα Μπεγέτη αποτελούσαν ως τότε τα Ι/53, Ι/65 και Ι/27 Τάγματα Πεζικού και ανήκε στην ΙΧ Μεραρχία, η οποία ενεργούσε αμέσως βορειότερα από τη Χ Μεραρχία. Το Απόσπασμα Μπεγέτη, τη βάση του οποίου αποτελούσε πλέον το 65ο Σύνταγμα Πεζικού, συνέχισε την επίθεση του το πρωί της 15ης Νοεμβρίου 1940. Μετά από σκληρό αγώνα κατέλαβε περίπου στις 1100 το ύψ. 1271 και τις απογευματινές ώρες το ύψ. 1259. Συνελήφθησαν αιχμάλωτοι 11 αξιωματικοί και 250 οπλίτες Ιταλοί και κυριεύθηκε άφθονο πολεμικό υλικό. 

Στις 16 Νοεμβρίου 1940 συνεχίστηκε η επίθεση από το Απόσπασμα Μπεγέτη και καταλήφθηκε το ορεινό συγκρότημα Χήπετς, το ύψ. 1500 και το χ. Ρέσνιτσε. Συνελήφθησαν αιχμάλωτοι 11 αξιωματικοί και 120 οπλίτες Ιταλοί ενώ κυριεύθηκε άφθονο πολεμικό υλικό. Την επομένη, 17 Νοεμβρίου, ολοκληρώθηκε η κατάληψη της κορυφογραμμής Πρόπας (ύψ. 1710) – ύψ. 1779 – Σβέτι Ατανάς (ύψ. 1700), μετά από σκληρούς αγώνες, κυρίως στο ύψ. 1779 όπου οι Ιταλοί εξαπέλυσαν επανειλημμένες αντεπιθέσεις, οι οποίες αποκρούσθηκαν. Στις 18 Νοεμβρίου, το Απόσπασμα Μπεγέτη επιτέθηκε από Πρόπας προς Ντάρζα για να διευκολύνει τον αγώνα της Χ Μεραρχίας και με προωθημένα τμήματα κατέλαβε το ύψ. Μπίγκλα (ύψ. 1435). Από το πρωί αυτής της ημέρας βρέθηκαν κάτω από τα πυρά πυροβολικού του αποσπάσματος, τόσο η οδός Ερσέκας – Κορυτσάς, όσο και το αεροδρόμιο Κορυτσάς.

Την επομένη, το Απόσπασμα Μπεγέτη συνέχισε την επίθεσή του στην κατεύθυνση Πρόπας – ύψ.  1720 για να διευκολύνει την προέλαση της Χ Μεραρχίας και κατέλαβε τις απογευματινές ώρες, μετά από σκληρό αγώνα, το δασώδες ύψωμα, δύο χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Ντάρζας. Συνελήφθησαν αιχμάλωτοι 2 αξιωματικοί και 18 οπλίτες Ιταλοί.

Στις 20 Νοεμβρίου, δεν έγινε καμιά σοβαρή επιθετική ενέργεια λόγω πυκνής ομίχλης. Την επομένη, παρά τις συνεχιζόμενες δυσμενείς καιρικές συνθήκες, το Απόσπασμα συνέχισε την πίεσή του προς τη διάβαση της Ντάρζας για υποβοήθηση της προσπάθειας της Χ ΜΠ, η οποία μέχρι το απόγευμα κατέλαβε το ύψ. Λότο, καθώς και το ύψωμα 1.000 μ. νότια του υψ. 1435 (Μπίγκλα) και το ύψωμα 2.000 μέτρα δυτικά του Σβέτι Ατανάς (1700). Στις 22 Νοεμβρίου, το Απόσπασμα Μπεγέτη συνέχισε την επίθεσή του και κατέλαβε τα υψώματα νότια του χ. Ντρενόβου και το ύψ. 1405 ενώ προώθησε και αναγνωρίσεις προς την Κορυτσά. Στις 1500 κατέλαβε το χ. Μπόριγια και στις 1745 το Ι/53 Τάγμα Πεζικού με λόχο του Ι/27 Τάγματος Πεζικού εισήλθαν στην Κορυτσά χωρίς αντίσταση, μέσα σε μεγάλο ενθουσιασμό του ελληνικού πληθυσμού.

Το Απόσπασμα του Συνταγματάρχη Μπεγέτη Ιωάννη, του οποίου τη βάση αποτε­λούσε το 65ο Σύνταγμα Πεζικού συντέλεσε αποφασιστικά στη διάσπαση της αμυντικής τοποθεσίας στο όρος Μοράβα και είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση της Κορυτσάς.

Θέματα Στρατιωτικής Ιστορίας

Η Απελευθέρωση της Κορυτσάς στις 22 Νοεμβρίου 1940 αποτέλεσε την πρώτη απώλεια πόλης από τις δυνάμεις του Άξονα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. 

Ήταν μία νίκη του Ελληνικού Στρατού με παγκόσμια σημασία αναπτερώνοντας το ηθικό των "Συμμάχων".

Δυστυχώς όμως ακόμα και σήμερα στους Έλληνες της Περιφέρειας Κορυτσάς δεν αναγνωρίζεται η εθνική τους καταγωγή και συνεπώς κανένα ανάλογο δικαίωμα που προβλέπεται για την Εθνική Ελληνική Μειονότητα.

Ελπίδα μας να ξαναζήσουμε τέτοιες στιγμές!